| |
Eξήντα χρόνια μετά την επανάσταση του 1821 και ύστερα από σκληρούς αγώνες, η Θεσσαλία (πλην της επαρχίας Ελασσόνας) μαζί με ένα τμήμα της Ηπείρου (Ν. Άρτας) κατάφερε ν' απελευθερωθεί. Είχαν προηγηθεί πολλές εξεγέρσεις των Θεσσαλών κατά τη διάρκεια των εξήντα αυτών χρόνων, χωρίς να στεφθούν όμως από επιτυχία. Στην τελευταία όμως επανάσταση του 1878 όχι μόνο οι Αγραφιώτες, αλλά και οι κάτοικοι των πεδινών χωριών της Καρδίτσας έδειξαν απαράμιλλο θάρρος και ηρωισμό απέναντι στους τούρκους που ήταν και περισσότεροι και καλύτερα οπλισμένοι. Έτσι, ενώ στις άλλες περιοχές της της Θεσσαλίας η φλόγα της Επανάστασης είχε σβήσει, στην περιφέρεια της Καρδίτσας το ένα χωριό μετά το άλλο αποκτούσε την ελευθερία του και ο ενθουσιασμός τω ντόπιων ήταν πολύ μεγάλος.
Τελικά, με την επέμβαση των μεγάλων δυνάμεων και κυρίως της Αγγλίας οι εχθροπραξίες σταμάτησαν και οι Τουρκία αναγκάστηκε να παραχωρήσει το 1881 στο ελεύθερο Ελληνικό κράτος τη Θεσσαλία και την Άρτα.
Η 18η Αυγούστου 1881 ήταν μια ξεχωριστή ημέρα για την Καρδίτσα. Από τα χαράματα σε όλα τα σπίτια της πόλης κυμάτιζε περήφανα η ελληνική σημαία, ενώ το αμέτρητο πλήθος των ανθρώπων, όχι μόνο της πόλης, αλλά και των γύρω χωριών, σαν ποτάμι κατευθύνονταν προς την είσοδο της πόλης. Οι παπάδες προχωρούσαν με τα εξαπτέρυγα και το σταυρό, ενώ έψαλλαν αναστάσιμα τροπάρια. Οι μαθητές των σχολείων ζητωκραυγάζοντας και τραγουδώντας ύμνους στη σημαία, πετούσαν τα φέσια τους στον αέρα, δείγμα της απαλλαγής απο την τουρκική σκλαβιά. Στην είσοδο της πόλης οι Καρδιτσιώτες είχαν δημιουργήσει μια πελώρια αψίδα με δάφνες και έλατα απ' όπου θα περνούσε ο ένδοξος ελληνικός στρατός. Κοντά σ' αυτήν είχαν πάρει θέση οι αρχές της πόλης, με επικεφαλής τον Τούρκο δήμαρχο Καχριμάν Βέη και τον Μητροπολίτη Λάρισας Νεόφυτο, στον οποίο υπάγονταν εκκλησιαστικά τότε η Καρδίτσα. Ο τελευταίος, με την αρχιερατική του στολή και το σταυρό στα χέρια είχε στα δεξιά του τον επίσκοπο Θαυμακού. Κατά τις 9 το πρωί η τρίτη φάλαγγα του ελληνικού στρατού με επικεφαλής τον στρατηγό Σκαρλάτο Σούτσο έφτανε στην είσοδο της πόλης. Η εμφάνισή του προκάλεσε φρενίτιδα ενθουσιασμού. Ο στρατηγός όταν έφτασε μπροστά στους επισήμους κατέβηκε από το άλογό του, δέχθηκε τις ευλογίες των Αρχιερέων και ασπάστηκε το σταυρό και το Ευαγγέλιο. Η παράδοση της Πόλης στις ελληνικές αρχές έγινε ομαλά. Το μόνο επεισόδιο που αναφέρεται είναι η πυρκαγιά της αγοράς που ξέσπασε τη νύχτα της παραμονής και που, όπως λέγεται, προκλήθηκε από τους Τούρκους για εκδίκηση. Κάηκαν τα περισσότερα καταστήματα πολύ γρήγορα πριν προλάβουν οι Έλληνες να σβήσουν τη φωτιά, γιατί όλα ήταν ξύλινα και πρόχειρα κατασκευασμένα. Για να θυμούνται οι Καρδιτσιώτες την ξεχωριστή αυτή ημέρα, ο Δήμος Καρδίτσας ονόμασε το δρόμο που είναι ανατολικά του 14ου Δημοτικού Σχολείου οδό 18ης Αυγούστου. Επίσης, κάθε χρόνο οργανώνει εκδήλωση μνήμης για τους πεσόντες Καρδιτσιώτες με ομιλίες, κατάθεση στεφάνων και επιμνημόσυνη δέηση. |
| |
| Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ |
| Μετά την απελευθέρωση και μέχρι το 1887 η Καρδίτσα ήταν επαρχία του νομού Τρικάλων. Από το 1887 μέχρι το 1891 ήταν έδρα νομού. Γίνεται πάλι επαρχία μέχρι το 1899 και εν συνεχεία, πάλι νομός μέχρι το 1909. Από το 1910 μέχρι το 1944 είναι επαρχία και από τότε και στο εξής νομός. Το 1883 η επαρχία Καρδίτσας διαιρέθηκε σε 13 δήμους ως εξής: |
 |
Δήμος Καρδίτσας με έδρα την Καρδίτσα |
|
Δήμος Αργιθέας με πρωτεύουσα τα Κουμπουριανά. |
|
Δήμος Ιτάμου με πρωτεύουσα το Ζωγλόπι |
|
Δήμος Γόμφων με πρωτεύουσα το Μουζάκι. |
|
Δήμος Νεβροπόλεως με πρωτεύουσα τον Μεσενικόλα |
|
Δήμος Ιθώμης με πρωτεύουσα το Φανάρι. |
|
Δήμος Ταμασίου με πρωτεύουσα τη Δρανίστα |
|
Δήμος Τιτανίου με πρωτεύουσα τον Παλαμά |
|
Δήμος Κιερίου με πρωτεύουσα τους Σοφάδες |
|
Δήμος Σιλάνων με πρωτεύουσα την Παραπράσταινα |
|
Δήμος Φύλλου με πρωτεύουσα το Κουτσιαρί |
|
Δήμος Καλλιφωνίου με πρωτεύουσα το Καλλιφώνι και |
|
Δήμος Μενελαϊδος με πρωτεύουσα τη Ρεντίνα. |
| Κατά την απογραφή του 1881 η πόλη Καρδίτσα είχε 4.504 κατοίκους ενώ ο δήμος Καρδίτσας (πόλη και γύρω χωριά) 10.297 κατοίκους.
Η Καρδίτσα ήταν καθαρά αγροτική πόλη και τα προϊόντα που παρήγαγε ήταν δημητριακά, καπνός, βαμβάκι, σουσάμι. Στα ημιορεινά είχε ανεπτυγμένη αμπελουργία και στα ορεινά την αιγοτροφία. Στον κάμπο υπήρχε ανεπτυγμένη προβατοτροφία και βοοτροφία. Η συγκοινωνία εντός και εκτός της επαρχίας εκτελούνταν με πρωτόγονα μέσα (άμαξες, κάρα και ζώα) μέχρι το 1884 που κατασκευάστηκε ο σιδηρόδρομος. Η πόλη της Καρδίτσας απέκτησε υδραγωγείο το έτος 1901 και μεταφέρθηκε το νερό από την Παπαράντζα στην πόλη. Το 1901 έγινε και το Παυσίλυπο, καθώς και η κεντρική πλατεία. Η εκπαίδευση μόλις μετά την απελευθέρωση άρχισε ν' αναπτύσσεται. Το 1882 ιδρύθηκαν το 1ο Δημοτικό Σχολείο, το Παρθεναγωγείο και το Ελληνικό Σχολείο (Σχολαρχείο). Το 1885 ιδρύθηκε το 2ο Δημοτικό Σχολείο, το 1888 το 3ο, το 1899 το 4ο, το 1906 το 5ο, το 1921 το 6ο και στη συνέχεια τα υπόλοιπα. Το 1889 ιδρύθηκε στην Καρδίτσα και Γυμνάσιο. |
| |
|