| |
| Ο νομός Καρδίτσας κατέχει το νοτιοδυτικό τμήμα της Θεσσαλίας. Είναι μια χώρα πεδινή στο μεγαλύτερο μέρος της με τις ορεινές και ημιορεινές περιοχές να βρίσκονται κυρίως στα δυτικά του νομού. Εκεί υψώνονται οι προεκτάσεις της Πίνδου και των Αγράφων, που δημιουργούν μαγευτικά ορεινά τοπία που σαγηνεύουν τον επισκέπτη. Έχοντας κομβική γεωγραφική θέση στην ευρύτερη περιοχή, ο νομός Καρδίτσας αποτέλεσε σταυροδρόμι διαφορετικών λαών και πολιτισμών. Ευρήματα μαρτυρούν την ανθρώπινη παρουσία από το 6.000 π.Χ. Αναφορά στην περιοχή γίνεται και από τον Όμηρο, στην Ιλιάδα, όπου τρεις πόλεις (Τιτάνειο και Αστέριο) συμμετείχαν με πλοία τους στον Τρωικό πόλεμο. Κατάσπαρτος είναι ο τόπος από λείψανα οικισμών, τείχη και άλλα ευρήματα. Κατά τη βυζαντινή περίοδο, η Καρδίτσα γνώρισε αλλεπάλληλες εισβολές από Σλάβους, Βλάχους, Καταλανούς. Το κάστρο του Φαναρίου εξαιρετικό βυζαντινό μνημείο, δεσπόζει στις παρυφές των Αγράφων. Ευτυχές γεγονός για τους ιστορικούς και τους σημερινούς επισκέπτες είναι η διατήρηση της πολλών εκκλησιών και μοναστηριών όπως η Μονή Παναγίας Πελεκητής και η Μονή Κορώνας (περιοχή λίμνης Πλαστήρα), η Μονή Σπηλιάς (στην Αργιθέα), η Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου (στη Ρεντίνα), κομμάτια ζωντανής ιστορίας που παρέμειναν αναλλοίωτα στο χρόνο. |
| |
 |
| |
| Η περιοχή των Αγράφων κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας κράτησε άσβεστο τον πνευματικό και θρησκευτικό λίκνο του Ελληνισμού, με τις ξακουστές της σχολές. Σημαντική ήταν η συνεισφορά του ντόπιου στοιχείου σ' όλους τους αγώνες για την απελευθέρωση, με ξεχωριστή ιστορική προσωπικότητα τον ήρωα Γεώργιο Καραϊσκάκη. Τα χρόνια που ακολούθησαν της απελευθέρωσης από τους τούρκους χαρακτηρίζονται από την ανασυγκρότηση του τόπου και τον αγώνα για πρόοδο. Γνωστοί είναι άλλωστε και οι αγώνες των αγροτών για τη δίκαιη ανακατανομή της γης με αποκορύφωμα την εξέγερση του Κιλελέρ (6/3/1910). Η περίοδος της ιταλογερμανικής κατοχής ανέκοψε την πορεία της προόδου που παρουσιάστηκε κατά το μεσοπόλεμο. Σημαντικός παράγοντας στον απελευθερωτικό αγώνα κατά του άξονα ήταν η μαζική συμμετοχή του πληθυσμού στην αντίσταση. Στο οροπέδιο της Νεβρόπολης (η σημερινή λίμνη Ν. Πλαστήρα) λειτουργούσε συμμαχικό αεροδρόμιο, ενώ στα Άγραφα ήταν το αρχηγείο του ΕΛΑΣ. Την 12η Μαρτίου του 1943 η Καρδίτσα γίνεται η πρώτη ελεύθερη πόλη της σκλαβωμένης Ευρώπης. Το 1944 η Καρδίτσα ανακηρύσσεται σε νομό. |
| |
| Η Καρδίτσα είναι νέα πόλη και δεν έχει κατά συνέπεια παλιά ιστορία. Στρατιωτικές κατ' αρχήν ανάγκες υπαγόρευσαν την ίδρυσή της. Αυτό βεβαιώνεται από το εγχειρίδιο που έγραψε το 1901 ο κ. Γ. Σαμαρόπουλος ιδρυτής και διευθυντής της εφημερίδας "Θεσσαλιώτις" που τοποθετεί χρονολογικά την ίδρυσή της γύρω στα 1800. Η Καρδίτσα, γράφει, δεν είναι αρχαία και συνεπώς δεν έχει αρχαιολογική ιστορία. Η σύσταση αυτής και η συγκέντρωση σε πόλη έγινε κυρίως κατά τους χρόνους των επαναστάσεων και ανωμαλιών της Θεσσαλίας όταν η τουρκική κυβέρνηση για να εμποδίζει και να παρακωλύει τις εισβολές ανταρτών από τα γύρω όρη των Αγράφων στην πεδινή Θεσσαλία συνέστησε στη θέση αυτή όπου σήμερα είναι η Καρδίτσα, η οποία ήταν τότε ένα απλό τουρκοχώρι. Είχε διοίκηση πολιτική και στρατιωτική και χρησιμοποίησε τις αρχές αυτές σαν προπύργιο κατά των αντάρτικων επιθέσεων αφ' ενός και αφ' ετέρου, ως μέσον ασφαλούς συνοικισμού και συγκέντρωσης των καλύτερων οικογενειών των Αγράφων και του κάμπου για ν' αποφεύγουν τις ληστρικές επιθέσεις, ερημώσεις και καταστροφές των επαναστατών. Ιδρύθηκε - γράφει - γύρω στα 1800 και αποτελεί συνέχεια του σημερινού προαστίου Καμινάδες. Η Καρδίτσα όμως υπήρχε τουλάχιστον 200 χρόνια πριν. Αυτό βεβαιώνεται από την πρόθεση 215 του έτους 1613 της Μονής Βαρλαάμ όπου αναφέρεται η Καρδίτσα στη σελίδα 56 καθώς και μερικοί Θεσσαλικοί οικισμοί οικισμοί που υπήρχαν το 1613-14. Έτσι λοιπόν, στην αρχή έγινε κάποιος οικισμός και με την πάροδο του χρόνου συγκεντρώθηκαν πολλές οικογένειες και δημιουργήθηκε η πόλη. Για την εξυπηρέτηση των κατοίκων της πόλης και των περιχώρων συνεστήθηκε και Εβδομαδιαία αγορά στο χώρο που αργότερα ιδρύθηκε το Α' Γυμνάσιο Θηλέων κοντά εκεί όπου βρίσκονταν το κεντρικό τέμενος Τσαρί - τζαμί. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας και συγκεκριμένα το έτος 1889, με το από 2 Μαΐου 1889 Βασιλικό διάταγμα συστήθηκε η αγορά που λειτουργεί κάθε Τετάρτη ακόμη και σήμερα. Η πόλη διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στον απελευθερωτικό αγώνα του έθνους και σήμερα αποτελεί ζωτικής σημασίας εμπορικό κόμβο. Πριν το 1821 όπως γράφει ο Λάμπρος Καταφυγιώτης υπήρχε στη θέση που είναι σήμερα η πόλη, συγκοινωνιακός κόμβος που ένωνε με δρόμο την Ήπειρο, τη Θεσσαλία με το εμπορικό λιμάνι του Βόλου. Ο δρόμος αυτός ξεκινούσε τα Γιάννενα και ακολουθούσε την πορεία Μέτσοβο - Τρίκαλα - Καρδίτσα - Φάρσαλα - Βελεστίνο - Βόλο. Ενδιάμεσα υπήρχαν χάνια. Ένα τέτοιο χάνι υπήρχε και στην Καρδίτσα στη θέση Τσαρί τζαμί. Χάνια υπήρχαν στην Καρδίτσα μέχρι το 1970. |
| |
| Κατά το έτος 1820 ενέσκηψε η φοβερή πανώλη στη Θεσσαλία. Ο πληθυσμός του Θεσσαλικού κάμπου και όσοι κάτοικοι υπήρχαν στη μικρή πόλη που αποτελούνταν από χριστιανούς και Τούρκους, αφανίστηκαν κυριολεκτικά. Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών και τη δημιουργία του μικρού Ελληνικού κράτους που δεν περιελάμβανε τη Θεσσαλία, στην πόλη συγκεντρώθηκαν Τούρκοι και Έλληνες και η πόλη επεκτάθηκε αριθμώντας πριν το 1881 3.000 κατοίκους. Χωρίστηκε σε συνοικίες που οι Τούρκοι ονόμαζαν μαχαλάδες. Πριν γίνουν οι μαχαλάδες το μέρος ήταν έρημο δασώδες και ελαιώδες. Στον Καρατζιά - μαχαλά που βρίσκονταν κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό στον Άγιο Μηνά και την Αγία Παρασκευή υπήρχαν ζαρκάδια και πολλά άγρια ζώα. Με το πέρασμα του χρόνου η Καρδίτσα εξελίχθηκε σε σύγχρονη πόλη με άριστη ρυμοτομία, σύγχρονες κατοικίες και ωραιότατο πάρκο, το Παυσίλυπο. Σε μικρή απόσταση προς τα νοτιοδυτικά βρίσκεται η τοποθεσία "χίλια δενδρα" που παλιότερα ονομάζονταν "Παπαράντζα". Το μέρος αυτό είχε διαμορφώσει παλιότερα ο Δήμαρχος Νικόλαος Χαρίτος σε καταπράσινο άλσος και κέντρο αναψυχής όχι μόνο για τους κατοίκους της πόλης αλλά και ολόκληρης της περιοχής. Μετά την εφαρμογή του νόμου περί Δήμων και Κοινοτήτων η επαρχία Καρδίτσας περιλάμβανε ένα και μόνο Δήμο, το Δήμο Καρδίτσας με πληθυσμό 13.883 κατοίκους. Περιελάμβανε 129 κοινότητες με 169 ξεχωριστούς οικισμούς. Μετά την απελευθέρωση είχε είχε 4.504 κατοίκους. Το 1896 ανέβηκε ο πληθυσμός της στους 9.446 κατοίκους. Το 1920 είχε 12.618 και στην απογραφή του 1928 είχε φτάσει στους 13.883 κατοίκους. Στην απογραφή του 1951 βρέθηκε με 27.532 και το 1960 ξεπέρασε τους 35.000 κατοίκους. Από τις Δημόσιες υπηρεσίες πρώτα δημιουργήθηκαν το Τηλεφωνείο, το Τηλεγραφείο και το Ταχυδρομείο στην Καρδίτσα και σε κάθε μεγάλο χωριό της Περιφέρειας. Με την πάροδο του χρόνου, προστέθηκαν όλες οι υπηρεσίες που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση των κατοίκων μιας σύγχρονης πόλης. |
| |
|