Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Σπηλιάς:
 
Ι.Μ. Σπηλιάς
Ι.Μ. Παναγίας Σπηλιάς (Φωτό: Μενέλαος Παπαδημητρίου - panoramio)
Η Ιερά μονή Σπηλιάς υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων. Είναι κτισμένη στην εξοχή ενός βράχου σε υψόμετρο 800 μ. Είναι σαν να έχει κρεμαστεί από από τον απότομο βράχο και προκαλεί δέος στον προσκυνητή. Η Μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες του 1821.Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης έκανε συχνά πολεμικές συσκέψεις και συμβούλια στην Ιερά Μονή αφού η θέση της είχε ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Η επαναστατική κυβέρνηση στα 1867 είχε την έδρα της στην Ιερά Μονή. Στο χώρο της συναντούμε δύο ναούς. Ο μικρότερος και παλαιότερος είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και ο μεγαλύτερος που είναι το καθολικό της Μονής τιμάται στη μνήμη της Ζωοδόχου Πηγής. Ο μικρός ναός πρέπει να κτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα και να τοιχογραφήθηκε στις αρχές του 17ου, ενώ το καθολικό κτίσθηκε στα 1738 και αγιογραφήθηκε λίγο αργότερα. Μόλις 1.5 χλμ. από το "Ραγάζι" βρίσκεται η Ι.Μ. Σπηλιάς (Κοιμήσεως της Θεοτόκου, 16ου - 18ου αιώνα) που είναι και το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο της περιοχής. Η Ι.Μ. Σπηλιάς απέχει από το Μουζάκι 50 χλμ. και αποτελεί τόπο προορισμού χιλιάδων επισκεπτών κυρίως την περίοδο από Μάιο έως Οκτώβριο που το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες. Είναι ανδρώα μονή. Από το 2004 ο ηγούμενος Πάτερ Νεκτάριος, τη διατηρεί ανοικτή όλο το χρόνο, παρ' όλες τις αντίξοες καιρικές συνθήκες και τις δυσκολίες πρόσβασης κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Είναι κτισμένη σε προεξοχή βράχου σε υψόμετρο 880 μ. πάνω από τον πετροφόρο ποταμό "Κουμπουριανίτη" παραπόταμο του Αχελώου.
 
Η Ι.Μ. αποτελείται από δύο μικρές εκκλησίες. Το καθολικό όπως αναγράφεται στο χειρόγραφο κώδικα της Μονής "Ιερά Πλάξ", κτίσθηκε to 1064. Είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και τοιχογραφήθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα Ο μεγαλύτερος ναός είναι της Ζωοδόχου Πηγής. Σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει στο υπέρθυρο του ναού, οικοδομήθηκε το 1736. Τα τελευταία χρόνια έγιναν στην Μονή σημαντικά έργα αναστύλωσης, με τα οποία διατηρήθηκε και αναδείχθηκε κάθε λεπτομέρεια της παραδοσιακής της αρχιτεκτονικής. Η Μονή διαθέτει ξενώνα για τη διαμονή και φιλοξενία των προσκυνητών. Η Ιερά Κοινοβιακή Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Σπηλιάς υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων και βρίσκεται στον δήμο Ανατολικής Αργιθέας στο χωριό Κουμπουριανά. Η Ιερά Μονή είναι κτισμένη στην εξοχή ενός βράχου και σε υψόμετρο 1000 μέτρων. Κτήτορες της Ιεράς Μονής είναι δύο αδελφοί Αθανάσιος και Παρθένιος των οποίων η καταγωγή ήταν από το χωριό Στεφανιάδα. Αφορμή της ιδρύσεως της Ιεράς Μονής ήταν η εύρεση με θαυματουργικό τρόπο της εικόνος της Παναγίας της Οδηγήτριας. Στο χώρο της Μονής συναντάμε δύο Ναούς: Ο μικρότερος και παλαιότερος είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και κτίστηκε το 1604. Ο μεγαλύτερος, που είναι και το καθολικό της Μονής, τιμάται στην μνήμη της Ζωοδόχου Πηγής .Είναι τρίκλητος βασιλική με τρούλο και κτίστηκε το 1736. Το τέμπλο του Ναού φιλοτεχνήθηκε το 1779 από τους αδελφούς τεχνίτες Γεώργιο και Ιωάννη. Στη Δεσποτική εικόνα του Χριστού ως Μεγάλου Αρχιερέως υπάρχει η επιγραφή: «Ελάχιστος Θεόδωρος αγιογράφος από την Μεγαλοβλαχίαν εκ κώμης Βουκουρέστι, Έτει ΑΨΛΖ ». Γύρω από του δύο Ναούς σώζονται κελιά και ο φρουριακός περίβολος. Στην Ιερά Μονή φυλάσσεται η Θαυματουργός Εικόνα της Παναγίας της Σπηλαιώτισσας, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά με σωρεία Θαυμάτων. Η Ιερά μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες του 1821. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης έκανε συχνά πολεμικές συσκέψεις και συμβούλια στην Ιερά Μονή, αφού η θέση της είχε ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Στην Ιερά Μονή είχε την έδρα της η Επαναστατική Κυβέρνηση στα 1867. Τα τελευταία 5 χρόνια με την οικονομική ενίσχυση των ευλαβών προσκυνητών η Ιερά Μονή αναστυλώνεται.
 
ΠΗΓΗ: http://www.imthf.gr/