Ιερά Μονή Παναγίας Πελεκητής:
 
 
Ι.Μ. Παναγίας Πελεκητής
Ι.Μ. Παναγίας Πελεκητής (Φωτό: Έθνος)
ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ
 
Η Ιερά Μονή της Παναγίας Πελεκητής είναι κτισμένη σε μια απόκρημνη πλαγιά των βουνοκορφών των Αγράφων. Εκκλησιαστικώς, υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων και γεωγραφικώς στο Νομό Καρδίτσας. Είναι ένα πανέμορφο μεταβυζαντικό μνημείο με μια μοναδική και αξιολογότατη αρχιτεκτονική, κτισμένο πάνω σ' έναν απότομο βράχο 1.400 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βλέποντας ο προσκυνητής την Ιερά Μονή νομίζει ότι αυτή βρίσκεται μεταξύ ουρανού και γης και πως κρέμεται επάνω από το χωριό Καρίτσα του Δήμου Νεβροπόλεως Αγράφων. Από την Ιερά Μονή αγναντεύει κανείς τη λίμνη Πλαστήρα, ενώ στο βάθος φαίνεται ο Θεσσαλικός κάμπος, το όρος Κίσαβος και πιο δεξιά, τα υψώματα του Δομοκού.
 
Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ
 
Παράδοση - θρύλοι: Όπως συμβαίνει για όλες σχεδόν τις Ιερές Μονές της Ορθοδοξίας μας, έτσι και για την Ιερά Μονή της Παναγίας Πελεκητής η χρονολογία ιδρύσεώς της χάνεται κάπου ανάμεσα στην ιστορία και την παράδοση. Η παράδοση λέγει ότι το όνομα "Πελεκητή" οφείλεται στο ότι για να μπορέσει το Μοναστήρι να οικοδομηθεί στον σχεδόν κατακόρυφο βράχο, χρειάστηκε πρώτα να πελεκηθεί ο βράχος με ξύλινα εργαλεία ύστερα από υπόδειξη της Παναγίας, που παρουσιάστηκε στο όνειρο των μαστόρων λέγοντας: «Θα πελεκήσεις το βράχο με το κοπίδι και θα φτιάξεις μια εκκλησία την οποία θα ονομάσεις Παναγία Πελεκητή». Όταν ξεκίνησε το συνεργείο να χτίζει, είχαν πρόβλημα με το νερό. Ξαναπαρουσιάστηκε η Παναγία και τους είπε: «Σηκώστε εδώ αυτήν την πλάκα και θα βρείτε νερό». Και πράγματι έτσι έγινε εκεί που είναι σήμερα το πηγάδι. Σύμφωνα πάλι με την παράδοση της περιοχής λέγεται ότι ο πρωτομάστορας έπεσε από την στέγη της Ιεράς Μονής στη χαράδρα που βρίσκεται κάτω από αυτό, αλλά βρέθηκε όρθιος χωρίς να πάθει το παραμικρό μετά από τη σωτηριώδη επέμβαση της Παναγίας της "Πελεκητής". Η οικοδόμηση της Ιεράς Μονής θα πρέπει να ξεκίνησε στα χρόνια του Βυζαντίου και λίγο πριν την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και να συνεχίστηκε σιγά - σιγά. Πολύ πιθανόν η Μονή να ξεκίνησε να κτίζεται όταν η Δυτική Θεσσαλία ήταν υπό την κατοχή των Σέρβων που διακατέχονταν από έντονα θρησκευτικά συναισθήματα διότι στα 1420 η περιοχή κατελήφθη από τους βάρβαρους Τούρκους και οι συνθήκες δεν ήταν ευνοϊκές για οτιδήποτε είχε σχέση με την ορθοδοξία. Η Ιερά μονή αρχικά ήταν γνωστή σαν "Μονή Αναλήψεως του Χριστού", αργότερα σαν "Παναγία Φανερωμένη" και τέλος επικράτησε το όνομα "Παναγία Πελεκητή". Κτίστηκε τον 15ο περίπου αιώνα, αγιογραφήθηκε στα μέσα του 17ου αιώνα και έχει δύο ναούς.
 
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
 
Ι.Μ. Παναγίας Πελκητής
Ι.Μ. Παναγίας Πελεκητής εσωτερικά (Φωτό: Άγιο Όρος)
Ο Ευρυτάνας ιστορικός Πάνος Βασιλείου το 1929 έγραψε τα εξής: «Εκτός της αρίστης Βυζαντινής τέχνης τοιχογραφίες, υπάρχει εδώ μιας εικόνα (ελαιογραφία) της Παναγίας με το Χριστό στην αγκαλιά έργο Ραφαηλικής τέχνης. Δεν εξηγείται πως η μικροσκοπική αυτή εικονίτσα που θεωρείται και σαν παλαιότερη, αλλά θαυματουργός, βρέθηκε εδώ πάνω. Φέρει χρονολογία 1654. Η τεχνοτροπία της θυμίζει το Χριστό του Πρωτάτου του Αγίου Όρους, το γνωστό έργο του Πανσέληνου. Μάλιστα ήταν η εικονίτσα τούτη στολισμένη με 20 πολύτιμες πέτρες από τις οποίες οι 16 αφαιρέθηκαν από... αγνώστους, χωρίς φυσικά τούτου να σημειωθεί σε κανένα ως τα σήμερα, αστυνομικό δελτίο. Μένουν ακόμα ευτυχώς, 4 ερυθρόχρωμες πετρούλες στο επαργυρωμένο περίβλημά της που έχει μέγεθος 0,21Χ0,23 μ. και που φέρει επάνω του σκαλισμένα αγγελούδια. Μια απέραντη καλοσύνη ζωγραφίζεται στο χαμογελαστό πρόσωπο της Παναγίας, της οποίας το παιδάκι παρουσιάζει κάτι το αληθινά Θείο και αξιοθαύμαστο για τη χαρούμενη εκφραστικότητά του. Η θαυμάσια αυτή εικόνα της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΠΕΛΕΚΗΤΗΣ θυμίζει αναγέννηση».
 
Ο ΚΤΗΤΩΡ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ
 
Η παράδοση θέλει σαν κτήτορα της Μονής τον Οσιομάρτυρα Δαμιανό (1515-1568). Σε τοιχογραφία της Μονής αναφέρεται ως "νέος οσιομάρτυς Δαμιανός, ο κτήτωρ της Μονής ταύτης". Ο Άγιος Δαμιανός γεννήθηκε στην Αράχωβα σύμφωνα με την τοπική παράδοση περίπου το 1510. Σε νεαρή ηλικία εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Φιλοθέου στο Άγιον Όρος. Άφησε όμως την ησυχία του Αγίου Όρους γιατί αγαπούσε πολύ τον τόπο του και ξεκίνησε να κατηχήσει τους Ραγιάδες. Ήλθε στην Καρίτσα, δίδαξε στο χωριό του, καθώς και σε όλη την περιοχή των Αγράφων. Κατηγορείται από τους προύχοντες της περιοχής σαν λαοπλάνος και ψευτοκαλόγερος και έτσι εγκαταλείπει τα Άγραφα και καταφεύγει στον Κίσαβο. Από κει συνεχίζει το καυτό κήρυγμα προς τους Χριστιανούς λέγοντας να παραμείνουν πιστοί και να μην προβαίνουν σε καμία εργασία ή αγοραπωλησία τις Κυριακές και τις εορτές. Οι Τούρκοι για το λόγο αυτό τον συλλαμβάνουν και τον φυλακίζουν στη Λάρισα. Επί 15 ημέρες τον βασάνιζαν συνεχώς για ν' αλλαξοπιστήσει. Ο Τούρκος αξιωματούχος βλέποντας την αμετακίνητη στάση του Δαμιανού διατάζει να τον θανατώσουν με τη φούρκα και να τον κάψουν. Τελικά οι δήμιοι τον κρέμασαν. Όμως ένας από τους βασανιστές που τον χτύπησε τόσο δυνατά στο κεφάλι μ' έναν πέλεκυ που κόπηκε το σχοινί και έπεσε μισοπεθαμένος. Τότε έριξαν τον Άγιο στη φωτιά ενώ τη στάχτη του τη σκόρπησαν στον Πηνειό ποταμό στα 1568. Η μνήμη του οσιομάρτυρος Δαμιανού εορτάζεται στις 14 Φεβρουαρίου. Τη μονή της Πελεκητής ο Άγιος Δαμιανός την έκτισε προς το 1550. Στην Μονή Βατοπεδίου σώζεται ένα μολυβδόβουλο Πατριαρχικό Σιγίλο του Πατριάρχου Ραφαήλ του Β'.
 
ΠΗΓΗ: Από έντυπο της Ιεράς Μονής
Εικόνες: 1. εφημερίδα ΕΘΝΟΣ 2. ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ